کلید مینیاتوری - ولتک، پیشرو در برق صنعتی

کلید مینیاتوری یا MCB یکی از پرکاربردترین تجهیزات برق صنعتی و حفاظتی، است. از کلید مینیاتوری در رنج‌ها و تیپ‌های مختلف، در خانه‌ها تا کارخانه‌ها، برای حفاظت از تجهیزات استفاده می‌شود.

برای خرید انواع کلید مینیاتوری در برند های زیمنس، هیمل، اشنایدر و پارس با مجموعه ولتک در ارتباط باشید. شما می توانید انواع کلید مینیاتوری را با ضمانت کیفیت و اصالت کالا و بهترین قیمت موجود در بازار به صورت حضوری و غیرحضوری از ولتک خریداری کنید.

کلید مینیاتوری MCB چیست؟

کلید مینیاتوری mcb یک کلید اتوماتیک الکترومکانیکی است و امروزه به جای فیوز برای حفاظت بهتر و قابلیت اطمینان بیشتر از آن استفاده می شود. سوئیچ های مینیاتوری از آسیب های مدار، اضافه بار و اتصال کوتاه ناشی از جریان اضافه محافظت می کنند و به طور گسترده در کاربردهای خانگی، تجاری و صنعتی برای حفاظت استفاده می شوند. همچنین به دلیل خودکار بودن پس از قطع شدن به مدار باز می گردد. کلیدهای مینیاتوری غیر قابل تنظیم هستند و می توانند به صورت مغناطیسی و حرارتی کار کنند.

مکانیزم عمل کلید مینیاتوری چگونه است؟

به‌طورکلی انواع کلید های مینیاتوری‌ دو نوع حفاظت انجام می‌دهند:

حفاظت در برابر اتصال کوتاه
حفاظت در برابر اضافه جریان

اما چگونه؟ با ما همراه باشید تا برایتان توضیح دهیم.

مکانیزم حرارتی یا T Part

اضافه‌بار زمانی اتفاق می‌افتد که شما به‌طور هم‌زمان از چند وسیله الکتریکی استفاده کنید، زیرا همه‌ی لوازم به‌طور موازی به هم متصل هستند، چنین سناریویی منجر به اضافه‌بار می‌شود. در صورت اضافه‌بار، جریانی بیشتر از جریان نامی از MCB عبور می‌کند.

در این حالت، نوار فلزی موجود در بخش T Part، با گرم شدن زیاد، منحرف‌شده و قفل مکانیکی را آزاد می‌کند. با آزاد شدن قفل مکانیکی، مکانیزم اهرم عمل کرده و مینیاتوری را به مد off می‌برد.

مکانیزم مغناطیسی یا C Part

در صورت اتصال کوتاه، جریان در مدت‌زمان میلی‌ثانیه تا هزار برابر جریان نامی، افزایش می‌یابد. این موضوع باعث ایجاد یک میدان مغناطیسی بسیار قوی در اطراف سیم‌پیچ‌های مغناطیسی می‌شود. در این حالت، مکانیزم قطع بخش C Part، عمل کرده و باعث قطع مدار می‌گردد.

رنج جریانی کلیدهای مینیاتوری از ۲ الی ۱۰۰ آمپر می‌باشد و به‌صورت تک فاز و سه فاز و در انواع تک پل، دو پل، سه پل و چهار پل و معمولاً تا قدرت قطع ۱۶ کیلو آمپر موجود هستند.

کلید مینیاتوری سه فاز

کلید مینیاتوری سه فاز یکی از انواع تجهیزات برق صنعتی است که برای محافظت از مدارهای الکتریکی در برابر جریان اضافه بار یا جریان اتصال کوتاه است و برای جلوگیری از آسیب به مدار در صورت وجود جریان بیش از جریان نامی استفاده می شود. کلید مینیاتوری سه فاز که به کلید موتور نیز معروف است برای جریان نامی 2 آمپر تا 63 آمپر طراحی و ساخته شده است. نحوه انتخاب کلید مینیاتوری سه فاز مناسب برای استفاده در هنگام خرید بسیار مهم است. کلید مینیاتوری سه فاز یکی از پرکاربردترین انواع کلیدهای مینیاتوری است که برای محافظت از تجهیزات سه فاز تا محدوده 63 آمپر انتخاب شده و نصب و استفاده آسانی دارد. استفاده از مواد اولیه مرغوب در ساخت کلیدهای مینیاتوری سه فاز مهمترین ویژگی این تجهیزات است. که مقاومت لازم را در برابر حرارت ناشی از عبور جریان و جرقه تضمین می کند.

انواع کلیدهای مینیاتوری کدام‌اند؟

به‌طورکلی، کلیدهای مینیاتوری را می‌توان به پنج دسته زیر تقسیم کرد:

۱- کلید مینیاتوری تند کار یا تیپ B: مناسب برای مصاف خانگی و تجهیزات روشنایی

فیوزهای مینیاتوری نوع B که از آن‌ها با نام کلید مینیاتوری تیپ B یا تند کار نیز یاد می‌شود، نوعی قطع کننده مدار مناسب برای مصارف خانگی هستند. این دسته از تجهیزات اگر برای مدتی مشخص، اضافه جریان ۳ تا ۵ برابری را متحمل شوند، برق را قطع نموده و از آسیب به وسایل خانگی، جلوگیری می‌نمایند.

۲- کلید مینیاتوری کند کار یا تیپ C : مناسب برای مصارف صنعتی

کلید مینیاتوری mcb کند کار یا نوع C بیشتر برای مصارف صنعتی مناسب هستند. این دسته از کلیدهای مینیاتوری که می‌توانند ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی را برای مدتی کوتاه تحمل کنند، به‌محض طولانی‌تر شدن مدت‌زمان ذکرشده، برای جلوگیری از آسیب به سایر تجهیزات موجود در مدار، اتصال برق را قطع می‌نمایند. اگر بخواهید بدانید چرا از ویژگی کند کار در این نوع کلیدهای مینیاتوری استفاده‌شده است، باید به بدانید که این تجهیزات برای مدارهایی مناسب است که برخی از تجهیزات آن در زمان شروع به کار، جریان بیشتری می‌کشند.

۳- کلید مینیاتوری کند کار باتحمل بالا یا تیپ D: مناسب برای موتورهایی با بار مصرفی بالا

فیوز مینیاتوری تایپ D، تقریباً عملکردی مشابه نوع C دارد. تفاوت این نوع با نوع قبلی، در مدت‌زمان تحمل اضافه‌بار است. درواقع این نوع از انواع کلید مینیاتوری، به دلیل تحمل جریان بالا برای مدت بیشتری می‌توانند در دستگاه‌های خاص مانند تجهیزات تصویربرداری پزشکی مانند دستگاه‌های X-ray مورداستفاده قرار گیرد.

۴- کلیدهای مینیاتوری قدرت یا تیپ K

فیوز مینیاتوری نوع K با هدف محافظت از مدارات برق پرقدرت و ترانسفورماتورها طراحی‌شده است و به همین دلیل به آن کلید مینیاتوری قدرت نیز گفته می‌شود. این دسته از کلیدهای مینیاتوری حساسیت بسیار بالایی به افزایش بار جریان الکتریکی دارند و به‌محض بالا رفتن جریان در مدتی کوتاه، مدار را قطع می‌کنند. این دسته از کلیدها ازنظر عملکرد در برابر اتصال کوتاه مابین کلیدهای نوع C و D را قرار می‌گیرند.

۵- کلید مینیاتوری تند کار حساس یا تیپ Z: مناسب مدارهای حساس

از این نوع فیوز مینیاتوری با نام کلید مینیاتوری mcb حساس، تند کار و یا زود قطع نیز یاد می‌شود. مهم‌ترین ویژگی این دسته از محصولات، سرعت عمل قابل‌توجه و بسیار بالای آن‌ها است که همین ویژگی، کلیدهای نوع Z را به گزینه‌ای مناسب برای مدارات الکترونیکی تبدیل می‌کند. درواقع این سرعت‌بالا از آسیب به تجهیزات حساس الکتریکی ناشی از افزایش جریان جلوگیری می‌کند.

کاربرد کلید مینیاتوری MCB چیست؟

کلیدهای مینیاتوری کاربری‌های بسیاری دارند از رو بسیاری از افراد با توجه به کاربرد مد نظر خود نسبت به خرید کلید مینیاتوری اقدام می کنند. به‌طورکلی می‌توان کاربردهای کلید مینیاتوری را در موارد زیر خلاصه کرد:

همراه با کلید حفاظت از عمر برای قطع جریان نشتی مدارها استفاده می شود.
انتهای خط توزیع سیستم های فشار ضعیف
در ورودی تابلو برق خانگی
حفاظت از روشنایی ساختمان
سیستم های گرمایشی
حفاظت از مدارهای ترانسفورماتور الکتریکی
حفاظت از مدارهای PLC
حفاظت از اجزای نیمه هادی
حفاظت از مدارهای موتور الکتریکی
کاربردهای صنعتی مانند مدارهای قدرت موتورها و ترانسفورماتورها

برتری‌های استفاده از کلید مینیاتوری بر فیوز

فیوزها بعد از قطع خطای مدار، به دلیل ذوب شدن مجدداً قابل‌استفاده نبوده و باید تعویض و یا تعمیر شوند. ولی کلیدهای مینیاتوری، بلافاصله بعد از قطع و اصلاح خطای مدار مجدد قابل‌استفاده هستند.
دقت قطع در کلید مینیاتوری به‌مراتب بالاتر از فیوز است.
کلید مینیاتوری mcb می‌توانند جریان‌های نشتی بسیار کوچک را که توسط فیوز قابل‌تشخیص نبوده و ممکن است سبب برق‌گرفتگی، آتش‌سوزی شوند را قطع کنند.
کلیدهای مینیاتوری دو عمل حفاظت و کنترل را هم‌زمان انجام می‌دهند و این یعنی به‌جای یک کلید و فیوز در مدارات به کار می‌روند.

اگرچه که هزینه اولیه کلیدهای مینیاتوری در مقایسه با فیوزها بالاتر است، ولی به علت قابلیت استفاده مجدد، در یک بازه زمانی بلندمدت می‌توان از آن‌ها استفاده کرد، درنتیجه استفاده از کلیدهای مینیاتوری بسیار به‌صرفه‌تر از فیوزهاست؛ و همین‌طور به علت سوختن فیوز در برابر اتصالی‌های مدار، مشکلات نصب و دردسرهای تعویض در هنگام استفاده، استفاده از کلید مینیاتوری به‌مراتب راحت‌تر از فیوز است.

تفاوت فیوز و کلید مینیاتوری

در این قسمت به تفاوت فیوز و کلید مینیاتوری mcb می‌پردازیم تا در زمان خرید کلید مینیاتوری سردرگم نشوید. اولین تفاوت فیوز و کلید مینیاتوری در این است که کلید مینیاتوری به‌طور خودکار هنگام بروز شرایط غیرطبیعی مدار شامل اضافه‌بار و اتصال کوتاه، مدار را قطع می‌کند. MCB ها ازنظر حفاظت نسبت به فیوزها دقت عمل بیشتری دارند و از این نظر است که می‌گویند فیوز حساسیت کمتری نسبت به کلید مینیاتوری دارد.

مزیت دیگر MCB این است که هنگام بروز مشکل در مدار، تریپ کرده و قطع می‌شود و مشخص می‌شود کدام ناحیه از مدار الکتریکی خطا رخ‌داده و دارای مشکل است؛ اما در مورد فیوز در همین شرایط باید سیم فیوز کنترل شود و یا کل فیوز قطع‌شده و مدار به‌طورکلی بررسی شود.

از موارد دیگری که در مورد تفاوت فیوز و کلید مینیاتوری می‌توان اشاره کرد در این است که MCB ها یا همان کلیدهای مینیاتوری پس از قطع آسیب نمی‌بیند و می‌توان پس از رفع خطا، به‌سرعت مدار را مجدد و بدون هزینه وصل کرد. این در حالی است که تعمیر فیوز امکان‌پذیر نیست و نیاز به باز شدن فیوز و جایگزینی یک فیوز جدید دیگر در مدار است.

کلید مینیاتوری دو عمل کنترل و حفاظت را هم‌زمان با هم انجام می‌دهد و از این نظر مشابه یک کلید به انضمام یک فیوز عمل می‌کند.

نحوه تست کلید مینیاتوری هنگام خرید

در این قسمت می‌خواهیم به چگونگی تست ظاهری و چک کردن کیفیت قبل از خرید کلید مینیاتوری بپردازیم: به منظور چک کردن ظاهری برای خرید کلید مینیاتوری باید در نظر داشت که قسمت محفظه پلاستیکی باید تمیز و بدون هیچ‌گونه آسیب و نقصی مانند ترک و یا وجود حباب روی بدنه کلید باشد و برخورداری از این عوامل ازجمله مشخصات کلید مینیاتوری سالم است. برخی از تولیدکنندگان ممکن است از مواد بازیافتی به طور کامل یا جزئی برای کاهش هزینه های تولید استفاده کنند. یک کلید مینیاتوری که کاملاً از مواد استاندارد ساخته شده باشد، روشن و بدون لکه های سیاه است، در حالی که کلید ساخته شده از مواد بازیافتی تیره تر است.

یکی دیگر از مواردی که به خریداران برای تست کلید مینیاتوری می تواند بیان کرد، مقایسه وزن کلید است. می توانید وزن کلید مینیاتوری خریداری شده را با وزن نمونه کلید سالم مقایسه کنید. برخی از تولیدکنندگان در تولید کلیدهای مینیاتوری به جای فلز مس قرمز از برنج استفاده می کنند که رنگ آنها متفاوت است و قابل تشخیص است. برخی دیگر برای کاهش هزینه ها ضخامت سیم را کاهش می دهند. اینها همه موارد و مصادیق غیر استانداردی است که باید به آنها توجه کرد.