در فرآیندهای صنعتی پیشرفته، اندازه‌گیری دقیق خواص فیزیکی و شیمیایی سیالات، بخش مهمی از کنترل کیفیت و افزایش بهره‌وری محسوب می‌شود. یکی از این پارامترهای مهم، هدایت الکتریکی (Conductivity) است که به کمک تجهیزاتی به نام کانداکتیویتی‌متر اینلاین یا هدایت‌سنج آنلاین اندازه‌گیری می‌شود. این تجهیز نقش کلیدی در صنایع مختلف از جمله دارویی، غذایی، شیمیایی، آب و فاضلاب و نیروگاه‌ها دارد.
در این مقاله با نحوه عملکرد هدایت‌سنج، مزایا، کاربردها، روش نصب، برندهای معتبر و نکات مهم در خرید این ابزار دقیق صنعتی آشنا می‌شوید.
هدایت‌سنج یا کانداکتیویتی‌متر چیست؟
کانداکتیویتی‌متر (Conductivity Meter) ابزاری برای اندازه‌گیری هدایت الکتریکی یک محلول مایع است. این خاصیت نشان‌دهنده‌ی توانایی سیال در عبور جریان الکتریکی است که به‌طور مستقیم با غلظت یون‌های حل شده در آن مرتبط است. هرچه یون‌های بیشتری (مثلاً نمک‌ها، اسیدها یا بازها) در محلول باشند، هدایت الکتریکی افزایش می‌یابد.
در مدل‌های اینلاین، این تجهیز به‌طور مستقیم در خطوط لوله یا مخازن نصب می‌شود و در لحظه و پیوسته مقدار هدایت را اندازه‌گیری و به سیستم کنترلی (مثلاً PLC یا DCS) ارسال می‌کند.
هدایت الکتریکی در صنعت چه مفهومی دارد؟
هدایت الکتریکی (با واحد معمولی μS/cm یا mS/cm) در واقع بیانگر مقدار مواد محلول یونی در یک مایع است. در بسیاری از فرآیندها، دانستن این مقدار به‌طور مستقیم نشان‌دهنده غلظت محلول، خلوص آب یا پیشرفت یک واکنش شیمیایی است.
برای مثال:
- در آب دیونیزه باید هدایت بسیار پایین باشد (زیر 1 μS/cm)
- در محلول‌های شیمیایی، هدایت می‌تواند تا هزاران μS/cm برسد
مزایای استفاده از کانداکتیویتی‌متر اینلاین
در مقایسه با مدل‌های دستی یا آزمایشگاهی، استفاده از کانداکتیویتی‌متر اینلاین مزایای زیر را در صنعت به‌همراه دارد:
- اندازه‌گیری لحظه‌ای و بدون وقفه
- عدم نیاز به نمونه‌گیری دستی
- افزایش دقت و واکنش سریع به تغییرات فرآیند
- افزایش ایمنی با حذف تماس اپراتور با مواد خورنده یا خطرناک
- قابلیت اتصال به سیستم‌های اتوماسیون صنعتی
- کاهش ضایعات، مصرف مواد و بهینه‌سازی انرژی
کاربردهای صنعتی کانداکتیویتی‌متر اینلاین
1. صنایع آب و فاضلاب
در تصفیه‌خانه‌های شهری و صنعتی، هدایت‌سنج برای کنترل کیفیت آب خام، پایش فرآیندهای اسمز معکوس (RO)، اندازه‌گیری مواد محلول در آب و تشخیص نشت رزین‌های تبادل یونی به‌کار می‌رود.
2. صنایع دارویی
در تولید دارو، رعایت خلوص آب WFI یا آب قابل تزریق بسیار حیاتی است. کانداکتیویتی‌مترهای بهداشتی با قابلیت ضدعفونی‌پذیری، برای این منظور استفاده می‌شوند و مطابق با استانداردهای USP هستند.
3. صنایع غذایی و نوشیدنی
در فرآیندهای شستشو (CIP)، پایش تغییرات هدایت الکتریکی برای تشخیص محلول شوینده و آب شستشو ضروری است. همچنین کنترل غلظت محلول‌های نمکی یا قندی یکی دیگر از کاربردها است.
4. صنایع شیمیایی و پتروشیمی
در بسیاری از واکنش‌های شیمیایی، میزان هدایت الکتریکی نشان‌دهنده میزان پیشرفت واکنش یا غلظت مواد شیمیایی است. هدایت‌سنج اینلاین به‌طور دقیق این مقادیر را مانیتور می‌کند.
5. نیروگاه‌ها
کنترل هدایت الکتریکی در بویلرها، کندانسورها و مدار آب خنک‌کننده برای جلوگیری از خوردگی و رسوب‌گذاری بسیار حیاتی است.
نحوه عملکرد کانداکتیویتی‌متر اینلاین
این تجهیز معمولاً دارای دو یا چهار الکترود است که در تماس مستقیم با سیال قرار می‌گیرند. یک جریان متناوب (AC) بین الکترودها اعمال می‌شود و مقدار مقاومت یا رسانایی بین آن‌ها اندازه‌گیری می‌شود.
برخی هدایت‌سنج‌ها از سنسورهای القایی (Inductive) استفاده می‌کنند که در آن‌ها تماس مستقیم با سیال وجود ندارد. این مدل‌ها برای سیالات خورنده یا آلاینده بسیار مناسب‌اند.
تفاوت مدل‌های تماسی و القایی
| ویژگی | مدل تماسی | مدل القایی (توریدال) |
|---|---|---|
| دقت | بسیار بالا | مناسب کاربردهای متوسط |
| مقاومت در برابر خوردگی | کمتر | بسیار بالا |
| نگهداری | نیاز به تمیزکاری دوره‌ای | حداقل نگهداری |
| مناسب برای | آب خالص، محلول‌های ضعیف | سیالات با رسانایی بالا یا خورنده |
ویژگی‌های مهم در انتخاب کانداکتیویتی‌متر اینلاین
هنگام خرید هدایت‌سنج مناسب، به فاکتورهای زیر توجه کنید:
- محدوده اندازه‌گیری: از 0.01 µS/cm تا 2000 mS/cm
- نوع سیال: اسیدی، قلیایی، خورنده یا تمیز؟
- نوع اتصال فرآیندی: فلنجی، کلمپی، رزوه‌ای؟
- جنس بدنه و الکترودها: استیل 316L، PVC، PEEK یا تیتانیوم؟
- دمای قابل تحمل: برخی سنسورها تا 150 درجه سانتی‌گراد مقاوم‌اند
- پروتکل ارتباطی: آنالوگ 4-20mA، HART، Modbus RTU/TCP و غیره
- دارای گواهینامه‌های بهداشتی: EHEDG، 3A، FDA و...
نصب و نگهداری کانداکتیویتی‌متر
نصب صحیح سنسور و رعایت الزامات زیر باعث افزایش دقت و طول عمر تجهیز می‌شود:
- نصب در نقاطی با جریان یکنواخت (پرهیز از حباب یا جریان گردابی)
- پرهیز از نزدیکی به پمپ یا زانویی‌های تند
- استفاده از مواد شیمیایی استاندارد برای کالیبراسیون دوره‌ای
- شستشوی سنسور در صورت رسوب‌گیری
برندهای معتبر کانداکتیویتی‌متر اینلاین
ولتک تنها تأمین‌کننده برندهای معتبر جهانی در حوزه ابزار دقیق است. برخی از برندهای معتبر هدایت‌سنج که توسط ولتک عرضه می‌شوند عبارتند از:
- Endress+Hauser (آلمان) – دقت بالا، کاربردهای دارویی و غذایی
- ABB – طراحی صنعتی مقاوم، مناسب نیروگاه‌ها و آب و فاضلاب
- Mettler Toledo – ایده‌آل برای کاربردهای بهداشتی و آزمایشگاهی
- GE Analytical (Sievers) – برای آب فوق خالص و صنایع الکترونیک
- Yokogawa – پایدار، دقیق و قابل اتصال به سیستم‌های کنترلی پیشرفته
خرید و قیمت کانداکتیویتی‌متر اینلاین از ولتک
قیمت هدایت‌سنج اینلاین بسته به برند، دقت، محدوده اندازه‌گیری، جنس متریال و پروتکل‌های ارتباطی متفاوت است. ولتک با داشتن تجربه در پروژه‌های صنعتی، آماده ارائه مشاوره تخصصی، پیشنهاد بهترین مدل بر اساس شرایط فرآیند و ارائه گارانتی معتبر می‌باشد.
برای دریافت مشاوره رایگان و استعلام قیمت، با کارشناسان ما در ولتک تماس بگیرید. ما به شما کمک می‌کنیم تا هدایت‌سنج مناسب خط تولیدتان را با بالاترین کیفیت و پشتیبانی انتخاب کنید.
نتیجه‌گیری
کانداکتیویتی‌متر اینلاین، یکی از تجهیزات ضروری در پایش فرآیندهای صنعتی است که با دقت، سرعت و پایداری بالا، اطلاعات مهمی از کیفیت سیالات در اختیار واحد کنترل کیفیت قرار می‌دهد. این تجهیز با کاربرد گسترده در صنایع غذایی، دارویی، نیروگاهی و شیمیایی، یکی از اجزای کلیدی اتوماسیون صنعتی محسوب می‌شود.
با انتخاب دقیق، نصب صحیح و نگهداری مناسب، هدایت‌سنج می‌تواند سال‌ها بدون خطا به پایش مداوم فرآیندها کمک کند. برای انتخاب بهترین کانداکتیویتی‌متر متناسب با نیازهای فرآیندی خود، از مشاوره تخصصی تیم ولتک بهره‌مند شوید.
