بی متال هیوندای یا رله حرارتی قطعه‌ای است برای حفاظت از موتورهای الکتریکی در مقابل اضافه‌بار به کار می رود. اساس کار بی متال بر پایه اختلاف ضریب انبساط طولی دو فلز به کار رفته است. از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین لوازم مرتبط با برق صنعتی که در مجموعه هیوندای ساخته‌شده است بیمتال‌های این شرکت می‌باشند.
نحوه عملکرد بیمتال هیوندای
همان‌طور که گفته شد بی متال هیوندای، جهت حفاظت اضافه‌بار موتورها در مدار بکار می‌روند و از دونیمه هادی با ضرایب انبساطی متفاوت ساخته می‌شوند. این فلزها با زیادشدن تغییر طول می‌دهند و قطعه هادی بیمتال به سمت فلز با ضریب انبساطی کمتر خم می‌شود.
در بیمتال هیوندای این قطعه هادی، با سرد شدن به حالت اول برمی‌گردد. روش کاری بیمتال هیوندای به این صورت است که بیمتال به قسمت خروجی یا پایینی کنتاکتور وصل می‌شود و شامل سه عدد تیغه‌ی کنتاکت قدرت و دو عدد کنتاکت فرمان می‌شود. با وصل شدن کنتاکتور مصرف‌کننده شروع به کشیدن جریان می‌کند و درصورتی‌که جریان از جریان نامی یا کاری مصرف‌کننده بیشتر باشد و بیمتال نیز مربوط به همان رنج باشد براثر عبور جریان بیشتر حرارت زیاد شده و سبب کار کردن بیمتال می‌گردد. با فعال شدن بیمتال تیغه‌های فرمان بیمتال تغییر وضعیت داده و در صورت استفاده از تیغه‌ی باز بیمتال در مسیر بوبین کنتاکتوری که به آن متصل است، کنتاکتور نیز قطع‌شده و مدار باز می‌شود.
بر روی بیمتال هیوندای سه تیغه‌ی کنتاکت قدرت جهت عبور جریان سه فاز و دو عدد کنتاکت فرمان جهت استفاده در مدار فرمان قرار دارد. یک عدد کنتاکت کمکی فرمان بسته جهت قطع کردن تغذیه کنتاکتور در حالت اضافه‌بار و یک عدد کنتاکت کمکی باز جهت ارسال آلارم سیگنال یا نویز جهت اطلاع اپراتور قرار دارد. همچنین بر روی بیمتال یک دکمه تغییر وضعیت دستی و اتوماتیک وجود دارد که در حالت دستی پس از اضافه‌بار و قطع شدن مدار توسط بیمتال، اپراتور می‌باید به‌صورت دستی بیمتال را RESET نماید.
اما در حالت اتوماتیک پس از عمل کردن بیمتال، پس از گذشت زمانی معین بیمتال به‌صورت اتوماتیک ریست می‌گردد. بیمتال هیوندای، برای حفاظت موتور عمدتاً در حالت سه فاز به کار برده شده و به پایین موتور وصل می‌شود. در صورتی که نیاز بود برای موتور تک فاز استفاده گردد تنها کافی است دو فاز بیمتال را باهم سری نماییم و سیم فاز را از آن دو فاز عبور دهیم و سیم نول را از محل کنتاکت سوم عبور دهیم، در این حالت در صورت به وجود آمدن اضافه‌بار و عبور جریان اضافی بیمتال عمل می‌کند و مدار قطع می‌گردد.
بیمتال‌های هیوندای رنج وسیعی از جریان شامل بازه‌ی ۰٫۱۲ تا ۸۰۰ آمپر را پوشش می‌دهند.
اجزای بی متال هیوندای
- تیغه‌های مسی جهت اتصال به کنتاکتور
- ترمینال‌های خروجی جهت ارتباط به کابل‌های مصرف‌کننده
- کنتاکت‌های باز و بسته مدار فرمان
- زبانه یا پیچ جهت تنظیم جریان یا حساسیت بیمتال
- پیچ تغییر وضعیت به دو حالت دستی و اتوماتیک
- دکمه ریست یا وضعیت برگشت به حالت اولیه
نقش بیمتال در تابلو برق
نقش بیمتال در تابلو برق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در دستگاه‌های الکتریکی، بیمتال نقشش این است که در مقابل خطرات و خطاهای احتمالی به‌عنوان محافظ عمل کند. برای ساختن بیمتال دو فلز را در حالت گرم و با استفاده از غلتک به هم پرس می‌کنند به‌طوری‌که حاصل کار به‌صورت یک تکه دیده می‌شود. نقش بیمتال در تابلو برق یا رله اضافه‌باری که جهت کنترل جریان موتورهای الکتریکی بکار می‌رود و یک نوع رله حفاظتی است.
عملکرد بیمتال در جریان برق
وقتی بیمتال را در رنج های جریان بالا استفاده می‌کنیم، از ترانسفورماتور جریان (CT) جهت اندازه‌گیری جریان استفاده می‌شود و هادی قدرت (هادی با جریان اصلی) از داخل CT عبور داده‌شده و توسط CT جریان ایجادشده از حول هادی به سیم‌پیچ ثانویه منتقل می‌شود و توسط قسمت فرمان بیمتال امنیت مصرف‌کننده تأمین می‌شود؛ که اگر از حد تنظیم‌شده تجاوز کرد، قسمت فرمان بیمتال عمل کرده و درنهایت مدار فرمان را قطع می‌کند، که باعث قطع کل مدار خواهد شد.
اجزای تشکیل‌دهنده بی متال هیوندای
- زیبایی بیمتال هیوندای
- قیمت مناسب بیمتال هیوندای در مقایسه با سایر رقبای مشابه اروپایی
- در دسترس بودن محصولات هیوندای در ایران
برخی نکات قابل‌توجه در بی متال هیوندای
- در حالتی که خطا در یکی از فازها رخ بدهد دو فاز دیگر نیز قطع می‌گردند.
- در صورتی که جریان عبوری به ۱۰ برابر جریان نامی برسد بیمتال پس از ۲ ثانیه مدار قدرت و فرمان را قطع می‌کند.
- بیمتال‌ها نسبت به درجه حرارت محیط حساس هستند
- اگر به‌صورت دائم جریانی معادل ۱۰ درصد اضافه‌بار از بیمتال عبور کند، بیمتال پس از ۲ ساعت به‌صورت اتوماتیک مدار را قطع می‌نماید.
نکته قابل‌تأمل این است که بی متال هیوندای جهت عمل کردن و قطع مدار نیاز به گرم شدن تیغه‌ها دارد، یعنی مدت‌زمان کوتاهی جهت گرم شدن تیغه‌ها و عمل کردن بیمتال باید وجود داشته باشد. به همین جهت در صورت وجود خطای اتصال کوتاه در یک مدت‌زمان کوتاه میزان بسیار بالایی از جریان از بیمتال می‌گذرد و قبل از آنکه بیمتال بتواند عمل کند تیغه‌های آن در اثر حرارت بالا از بین می‌روند. برای جلوگیری از این مشکل جهت حفاظت خطای اتصال کوتاه در مدار کلید بریکر اتوماتیک یا مینیاتوری استفاده می‌شود تا در صورت بروز این خطا به‌سرعت کلید اتوماتیک مدار را قطع کند تا بیمتال خراب نشود.
امروزه علاوه بر شرکت هیوندا، شرکت های دیگری در حال تولید انواع بی متال هستند که انواع این شرکت ها بدین شرح است: بی متال زیمنس، بی متال اشنایدر، بی متال هیمل و …
